25 mei 2023
De Rijmbijbel van Jacob van Maerlant gepresenteerd
In de Koninklijke Bibliotheek in Brussel werd gisteren De Rijmbijbel van Jacob van Maerlant gepresenteerd, een luxe uitgave van de dertiende-eeuwse tekst, het oudste geïllustreerde handschrift in het Nederlands.
Het handschrift biedt een hervertelling van de Bijbel op rijm, gevolgd door een geschiedenis van de Joodse opstand tegen de Romeinen, ruim na het leven van Jezus.
De Rijmbijbel is geïllustreerd met 159 miniaturen. Deze uitgave bevat verder bijdragen van diverse specialisten die toelichting bieden en de tekst van het handschrift is afgedrukt in oorspronkelijk en hedendaags Nederlands.
Verantwoordelijk voor deze uitgave zijn germanist Jan Pauwels van de Koninklijke Bibliotheek van België en literatuurhistoricus Bram Caers, verbonden aan de KB en aan de Universiteit van Leiden.
In het KBR-museum, behorend bij de KB in Brussel, wordt het oorspronkelijke manuscript geëxposeerd vanaf 28 mei. Op de website is onder andere informatie te vinden over de conservering en digitalisering van de tekst.
23 mei 2023
Literatuur en muziek op de Afsluitdijk 
Baken Afsluitdijk is de naam van een sinds deze week geopend project dat onderdeel vormt van de kunstmanifestatie Hi-Lo die in de zomermaanden plaatsvindt rond de Waddenzee.
Baken Afsluitdijk bestaat uit zes geluidswerken die samen een ode aan de Afsluitdijk vormen. Zes duo’s van schrijvers en muzikanten/componisten hebben ‘luisterwerken’ van circa 15 minuten gemaakt die te beluisteren zijn via een app als je over de Afsluitdijk rijdt.
Meewerkende auteurs zijn Ellen Deckwitz, Marion Pauw, Jowi Schmitz, Auke Hulst, Sholeh Rezazadeh en Joost Oomen. Het geheel is geïnspireerd op een historisch geluidswerk: de Engelenzender van Moniek Toebosch (1948-2012), nog steeds te horen op de Houtribdijk. Tot en met september zijn de geluidswerken te beluisteren.
17 mei 2023
Joke van Leeuwen ontvangt Vlaamse Ultima voor de Letteren
Bij de jaarlijkse uitreiking van de cultuurprijzen van de Vlaamse Gemeenschap is de prijs voor de Letteren toegekend aan Joke van Leeuwen.
In de motivatie van deze bekroning valt te lezen: ‘Joke Van Leeuwen daagt als geen ander lezers uit om anders naar de werkelijkheid te kijken. En zij doet dat op een grappige, ontroerende en kritische manier, waarbij ze telkens andere manieren vindt om zich te vernieuwen in woord en beeld.’ De jury prijst verder haar brede inzet voor de literatuur,ook buiten haar eigen boeken om. Ze is een onvermoeibare ambassadrice van literatuur. Als schrijfster en illustrator van jeugd- en volwassenenboeken, dichteres en performer bewijst ze haar meesterlijke talent in elk genre dat ze beoefent.’
De Ultima’s worden jaarlijks uitgereikt in dertien categorieën. Iedere winnaar ontvangt een bedrag van € 10.000, met uitzondering van de bekroning voor Algemene Culturele Verdienste, die € 20.000 met zich meebrengt.
Komende maand verschijnt bij Querido een nieuwe roman van Joke van Leeuwen, getiteld Ik dacht dat jij.
13 mei 2023
Gouden Ganzenveer voor Jan Brokken
De Academie De Gouden Ganzenveer heeft de Gouden Ganzenveer 2023 toegekend aan auteur Jan Brokken.Dat is vandaag bekendgemaakt in het radioprogramma De Taalstaat op Radio 1.
De Gouden Ganzenveer is een onderscheiding die wordt toegekend aan ‘een krachtige vaandeldrager van het geschreven en gedrukte woord in het Nederlands taalgebied’.
Brokken wordt onderscheiden voor zijn ‘ontzagwekkend brede oeuvre’ waarover in de motivatie voor de toekenning onder andere wordt gezegd: ‘Op geheel eigen wijze, door het persoonlijke, diepmenselijke en literaire samen te brengen, maakt Brokken zeer uiteenlopende onderwerpen – van de schrijversportretten voor Haagse Post in de jaren zeventig tot de zoektocht naar het leven van zijn moeder in Nederlands-Indië in zijn recentste boek – toegankelijk voor een breed publiek.’
Jan Brokken krijgt de prijs op 18 september in Amsterdam uitgereikt.
13 mei 2023
Kees de Jongen wordt honderd
‘Vele mensen schijnen Kees Bakels niet eens te hebben gekend, en dat is eigenlijk niet goed te begrijpen. Is hij niet zowat de belangrijkste jongen geweest, die er ooit bestaan heeft?’
Zo luidt de bekende openingszin van Kees de Jongen, het boek van Theo Thijssen dat in juni 1923 verscheen bij uitgeverij Van Dishoeck in Bussum. Het werk, en de figuur van Kees, hebben sindsdien veel lezers geraakt en schrijvers en andere kunstenaars geïnspireerd.
In het Theo Thijssen Museum in Amsterdam wordt vandaag dan ook de tentoonstelling 100 jaar Kees de jongen geopend door burgemeester Femke Halsema.
Eerste uitgave Kees de Jongen
De tentoonstelling gaat uitgebreid in op de lange ontstaansgeschiedenis en het hoofdthema van de roman (de macht der fantasie), de autobiografische aspecten, het Amsterdamse decor, het schoolleven en de sociale omstandigheden van toen, de waardering door de decennia heen en de bewerkingen en invloed van het boek.
In een speciale Luisterhoek kan worden geluisterd naar fragmenten, digitaal voorgelezen door Jan Meng. Er komt ook een Kees-audiotour door de Jordaan en naaste omgeving.
Het vormt de start van een aantal activiteiten in het kader van het jubileum. In het najaar is er een serie lezingen over het boek en de invloed op auteurs van nu. En op 7 oktober is er een Kees de jongen-festival in de Amsterdamse centrale bibliotheek. Rond die tijd verschijnt ook de biografie Theo Thijssen (1879-1943), schrijver, schoolmeester en socialist van Peter-Paul de Baar, oprichter van het museum.
Theo Thijssen
8 mei 2023
Anjet Daanje wint de Libris Literatuur Prijs
Voor een verrassing zorgde de jury van de Libris Literatuur Prijs vanavond niet. De prijs gaat naar het boek dat vrijwel iedereen als favoriet bestempelde: Het lied van ooievaar en dromedaris van Anjet Daanje. Eerder kreeg zij voor deze roman al de Boekenbon Literatuurprijs en de prijs voor het beste Groninger boek in de categorie Fictie.
De jury koos unaniem voor het boek van Daanje dat ‘alle kwalificaties in zich heeft om uitzonderlijk te zijn’ en spreekt van ‘een roman van internationale allure die grens- en genreoverschrijdend is. Een boek dat, zoals Kafka ooit zei, “als een bijl het bewustzijn splijt”. Dat ernstig en speels is, analytisch en toch romantisch, dat antwoorden zoekt op levensvragen én een ode aan de verbeelding is.’ De jury besluit de lofzang met: ‘Het lied van ooievaar en dromedaris omvat alles wat excellente literatuur te bieden heeft. Prachtige natuurbeschrijvingen, fraai gecomponeerde zinnen, eigenzinnige zinsconstructies, romantische poëzie en een betekenisvolle inhoud. Het is een roman van de buitencategorie die hart en hoofd beroert. En die via de verbeelding betekenis geeft aan de mysterieuze cyclus van leven en dood.’
In Boekenpost vertelde Anjet Daanje kort na het verschijnen van het boek al over de inspiratie die zij vond bij Emily Brontë en haar beroemde roman Wuthering Heights.
Anjet Daanje over Wuthering Heights
Tips voor leesclubs om de roman te bespreken staan in het meest recente nummer van Boekenpost en in uitgebreide vorm bij De Leesclubassistent op Hebban.
2 mei 2023
Veertien romans, vertaald uit tien talen maken kans op de Europese Literatuurprijs 2023. De prijs bekroont zowel auteur als vertaler(s) van de beste hedendaagse Europese roman die in het afgelopen jaar in Nederlandse vertaling is verschenen. De schrijver ontvangt € 10.000, de vertaler(s) € 5.000. De longlist is samengesteld door dertig boekhandels uit heel Nederland.
De geselecteerde titels zijn:
- Kassa 19 van Claire-Louise Bennett, vertaald uit het Engels door Karina van Santen en Martine Vosmaer (Koppernik)
- Perfecte dagen van Jacobo Bergareche, vertaald uit het Spaans door Nadia Ramer (Wereldbibliotheek)
- BOB van Helle Helle, vertaald uit Deens door Kor de Vries (Querido)
- De jacht op het snoekje van Juhani Karila, vertaald uit het Fins door Annemarie Raas (Koppernik)
- Pleegkind van Claire Keegan, vertaald uit het Engels door Harm Damsma en Niek Miedema (Nieuw Amsterdam)
- Oorlog en oorlog van László Krasznahorkai, vertaald uit het Hongaars door Mari Alföldy (Wereldbibliotheek)
- Het einde van de bijen van Caroline Lamarche, vertaald uit het Frans door Katelijne De Vuyst (Vleugels)
- Zelfs als alles eindigt van Jens Liljestrand, vertaald uit het Zweeds door Eline Jongsma (Atlas Contact)
- Veranderen: methode van Édouard Louis, vertaald uit het Frans door Jan Pieter van der Sterre en Reintje Ghoos (De Bezige Bij)
- Saturnin van Jakub Małecki, vertaald uit het Pools door Karol Lesman (Querido)
- Dunkelblum zwijgt van Eva Menasse, vertaald uit het Duits door Annemarie Vlaming (Atlas Contact)
- De diepst verborgen herinnering van de mens van Mohamed Mbougar Sarr, vertaald uit het Frans door Jelle Noorman (Atlas Contact)
- Sneeuw, hond, voet van Claudio Morandini, vertaald uit het Italiaans door Manon Smits en Hilda Schraa (Koppernik)
- Kijk ons dansen. Het land van de anderen deel 2 van Leïla Slimani, vertaald uit het Frans door Gertrud Maes (Nieuw Amsterdam)
Aanbod voor leesclubs
Op de website van de Europese Literatuurprijs zijn fragmenten van de genomineerde romans te vinden. Voor leesclubs die een van deze titels willen bespreken is er een mooi aanbod van het Nederlands Letterenfonds en De Schrijverscentrale. Zij kunnen voor 100 euro (plus reiskosten) de vertaler uitnodigen om met hen in gesprek te gaan over de roman en de vertaling ervan. Live of online. Het gereduceerde tarief geldt voor heel 2023, zolang het budget strekt. Meer informatie over dit aanbod.
Vertalers op tournee
in juni en oktober vertelt een aantal genomineerde vertalers in de boekhandel over de vertaling van hun longlist-roman. En op het Vertalerskanaal van Hebban wordt in de zomer een reeks vertaalverhalen gepubliceerd over de genomineerde titels.
Shortlist en prijsuitreiking
Een vakjury onder voorzitterschap van schrijver Christine Otten zal uit de longlist een shortlist van vier titels selecteren en vervolgens de winnaar. De shortlist wordt op 14 juni bekendgemaakt in Spui25 in Amsterdam. De prijsuitreiking volgt begin november op het Crossing Border festival in Den Haag.
30 april 2023
Lezerscommunity Hebban maakte vandaag de zesde editie bekend van de Hebban 1000. Deze wordt jaarlijks samengesteld op basis van de duizenden toplijsten van de Hebban-leden.
Op de eerste plaats staat dit jaar de Duits-Georgische schrijfster Nino Haratischwili met haar omvangrijke oman Het achtste leven (voor Brilka). Ook met haar nieuwste roman, Het schaarse licht, haalde ze de Hebban 1000: deze staat op plaats 448.
Hoogste nieuwe binnenkomer in de Hebban 1000 is Schemerleven van Jaap Robben, de roman die centraal staat in het leesclubdossier in het nieuwste nummer van Boekenpost.
De Top 10 van de lijst luidt als volgt:
1. Nino Haratischwili – Het achtste leven (voor Brilka)
2. Terry Hayes – Ik ben Pelgrim
3. Hanya Yanagihara – Een klein leven
4. Harry Mulisch – De ontdekking van de hemel
5. Carlos Ruiz Zafón – De schaduw van de wind
6. Delia Owens – Daar waar de rivierkreeften zingen
7. J.K. Rowling – Harry Potter en de Steen der Wijzen
8. Lucinda Riley – De zeven zussen
9. Khaled Hosseini – De vliegeraar
10. Stieg Larsson – Mannen die vrouwen haten
Naast De ontdekking van de hemel staan nog vier Nederlandstalige titels in de Top 20: Wees onzichtbaar van Murat Isik op 14, Kruistocht in spijkerbroek van Thea Beckman op 18, Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer op 19 en ’t Hooge Nest van Roxane van Iperen op 20.
28 april 2023
De Deventer Boekenmarkt komt er weer aan
Op zondag 6 augustus vindt de 33ste editie plaats van de Deventer Boekenmarkt. Talrijke boekhandelaren en antiquariaten zijn dan aanwezig met een veelzijdig aanbod. Dit jaar zijn er meer dan dertig nieuwe boekverkopers aanwezig. Een overzicht van alle deelnemers en hun specialisaties is te vinden in het Deventer Boekenmarktboekje 2023 dat half juli verschijnt.
WoordWaarde Festival
Van 3 tot en met 6 augustus vindt in Deventer de derde editie plaats van het WoordWaarde Festival, een evenement dat in het teken staat van boeken, taal en literatuur. Op locaties verspreid door de hele stad zijn workshops, exposities, lezingen en doe-activiteiten bij verschillende culturele instellingen. Het complete programma is half juli bekend.
Meer informatie op de site van de Deventer Boekenmarkt.
Foto Gerard Dubois PR
26 april 2023
Drie debuten op de shortlist van de Women’s Prize for Fiction
Vier Britse schrijfsters, een Amerikaanse en een Ierse zijn genomineerd voor de Women’s Prize for Fiction van dit jaar.
De kandidaten zijn:
Black Butterflies, het debuut van Priscilla Morris
Pod van Laline Paull
Fire Rush van debutante Jacqueline Crooks
Trespasses het debuut van Louise Kennedy
The Marriage Portrait van Maggie O’Farrell
Demon Copperhead van Barbara Kingsolver
Het boek van Louise Kennedy is bij ons verschenen onder de titel Verboden terrein (besproken in Boekenpost 182), de roman van Maggie O’Farrell is vertaald onder de titel Het huwelijksportret. Bij dit boek stonden leesclubtips in Boekenpost 184. Een uitgebreide versie van die tips is te vinden bij De Leesclubassistent op Hebban.
De winnares van de prijs, waaraan een bedrag van 30.000 Britse pond is verbonden, wordt bekendgemaakt op 14 juni.
24 april 2023
Poëzieweek 2024 heeft als thema ‘Thuis’
Van 25 tot en met 31 januari 2024 vindt voor de twaalfde keer de Poëzieweek plaats. Het thema wordt door de organisatie als volgt toegelicht:
‘Het huis van de poëzie bestaat uit meer dan louter bakstenen. Dichters bouwen huizen uit herinneringen, geuren en kleuren. Ze beschrijven de huizen van onze jeugd en de straten van onze dromen. Ze schrijven hun gedichten op een hoekje van de keukentafel en turen naar de schilderijen aan onze muren. De mooiste woorden ontspruiten vaak op de plek waar we ons het meest thuis voelen.
Tijdens Poëzieweek 2024 bouwen we samen grote en kleine huizen in gedichten. We komen thuis in steden of op het platteland, we verhuizen onze verzen van streek naar streek en beschrijven nieuwe en oude landen in levendige letters. Poëzie kan mensen vieren, verwelkomen en zich thuis laten voelen. Het kan ook de troost van een warm thuis bieden op moeilijke momenten van afscheid, rouw en verdriet. Samen schuilen we onder het dak van de poëzie.’
Eerder werd al bekendgemaakt dat het Poëziegeschenk voor deze week wordt geschreven door Edward van de Vendel.
22 april 2023
Jaap Robben wint Vlaamse Boekhandelsprijs
De Confituurboekhandelsprijs 2023 toegekend door het Vlaamse verbond van onafhankelijke boekhandels, gaat dit jaar naar de roman Schemerleven van Jaap Robben.
Jaap Robben wordt door de boekhandelaars geprezen om zijn toegankelijke maar doordachte stijl, zijn zuiver taalgebruik en zijn veelzijdige oeuvre. ‘Het is ronduit indrukwekkend hoe Jaap Robben het hele leven achter het verweerde gelaat van een oude vrouw weet te schetsen, wat kan die man schrijven,’ aldus Brenda Vanhoutte van boekhandel Walry in Gent.
De prijs wordt op 8 mei uitgereikt bij boekhandel De Zondvloed in Mechelen.
Jaap Robben en Schemerleven staan centraal in het deze week verschenen nummer van Boekenpost.
20 april 2023
Nominaties C. Buddingh’-prijs
Vier poëziebundels zijn genomineerd voor de C. Buddingh’-prijs, de bekroning voor het beste Nederlandstalige poëziedebuut. De kanshebbers zijn:
Alara Adilow met Mythen en stoplichten, eerder al bekroond met de Herman de Coninckprijs en genomineerd voor de Grote Poëzieprijs
Laura Broekhuysen met Wij capabelen
Babeth Fonchie Fotchind met Plooi, dit jaar ook genomineerd voor de Herman de Coninckprijs
Astrid Haerens met Oerhert.
De winnaar wordt bekendgemaakt op 11 juni tijdens Poetry International in Rotterdam.
In de C. Buddingh’ Online Leesclub kunnen lezers met elkaar in gesprek over de genomineerde bundels tijdens vier achtereenvolgende donderdagavonden vanaf 11 mei, telkens vanaf 19.30 uur. De avonden worden geleid door Ingmar Heytze.
17 maart 2023
Dubravka Ugrešić (1949-2023) overleden
In haar woonplaats Amsterdam is vandaag de in het voormalige Joegoslavië geboren schrijfster Dubravka Ugrešić overleden. Toen in 1991 de burgeroorlog uitbrak in Joegoslavië had Ugrešić al een literaire en academische loopbaan opgebouwd. Ze sprak zich duidelijk uit tegen de oorlog en tegen nationalisme en werd zo doelwit van de media. Ze werd uitgemaakt voor vijand van het volk en voor heks. Na een bezoek aan de Verenigde Staten besloot Ugrešić in Nederland te blijven, waar zij het staatsburgerschap verwierf.
Ugrešić publiceerde romans en essaybundels. Voor De cultuur van leugens (1995) ontving zij de Verzetsprijs. Andere titels uit haar oeuvre zijn onder meer Ministerie van pijn (2005), Europa in Sepia (2015), De vos (2017) en Het tijdperk van de huid (2019). Het werk van Ugrešić is in meer dan dertig talen vertaald.
Naast de Verzetsprijs ontving ze onder meer de Charles Veillonprijs voor beste Europese essaybundel, de Oostenrijkse staatsprijs voor Europese literatuur, de Heinrich Mannprijs en de Neustadt International Prize for Literature. Onlangs verscheen een heruitgave van Museum van onvoorwaardelijke overgave, dat in 1997 eerst in Nederland uitkwam en pas vijf jaar later in Kroatië.
17 maart 2023
Literatuurmuseum wil verhuizen naar Utrecht
Het Literatuurmuseum/Kinderboekenmuseum en de gemeente Utrecht hebben een intentieovereenkomst getekend voor de verhuizing van dit rijksmuseum naar Utrecht. In het iconische Magazijn De Zon (zie foto), voorheen de plek van de Openbare Bibliotheek Utrecht en boekhandel Broese, hoopt het museum vanaf 2025 zijn deuren te openen voor bezoekers van alle leeftijden.
Het museum is nu nog gevestigd in Den Haag, maar moet het huidige pand binnen enkele jaren verlaten. In 2022 trok het museum meer dan 100.000 bezoekers en dit aantal hoopt men op de nieuwe locatie in het hart van Utrecht te verdubbelen. Directeur Aad Meinderts: ‘Voor onze collectie van schrijversbrieven en -portretten, handschriften en kinderboekenillustraties, en ons tentoonstellings- en activiteitenprogramma is Magazijn De Zon een ideale locatie. Ooit was het pand een warenhuis, nu wordt het een warenhuis waar je kunt dwalen tussen schrijvers en verhalen. Door de centrale ligging en de goede bereikbaarheid per trein, is Utrecht een aantrekkelijke vestigingsplaats.’
Het pand Magazijn De Zon is in 1850 gebouwd in opdracht van warenhuis V&D. Sinds 1972 is de gemeente Utrecht eigenaar. Voordat het museum er zijn deuren kan openen, moet het pand worden gerenoveerd. De Utrechtse gemeenteraad moet nog zijn goedkeuring geven over de kosten van de restauratie.
9 maart
Eus’ Boekenclub terug op televisie
Het boekenprogramma van Özcan Akyol wordt dit jaar niet alleen tijdens de Boekenweek uitgezonden, maar ook nadien. In totaal zullen zeventien afleveringen te zien zijn. De eerste vijf tijdens de Boekenweek (13-17 maart), de overige wekelijks op zondag vanaf 9 april. Een van de vaste onderdelen van het programma is een leesclub. Deze zal tijdens de Boekenweek-uitzendingen de volgende titels bespreken:
Wat je van bloed weet van Philip Huff
Schemerleven van Jaap Robben
Etty Hillesum van Judith Koelemeijer
De heks van Limbricht van Susan Smit
Swansdale van P.F. Thomése
Ook biedt het programma in de nieuwe opzet ruimte aan auteurs die bezig zijn met hun debuut en daaruit zullen voordragen.
Eus’ Boekenclub wordt uitgezonden op NPO 2, van 13-17 maart om 19.55 uur (herhaling de volgende middag om 16.25) en vanaf 9 april op zondag om 19.25 uur.
6 maart
Nominaties Libris Literatuur Prijs
Genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs zijn de volgende zes boeken:
Donald Niedekker – Waarachtige beschrijvingen van de permafrost
Anjet Daanje – Het lied van ooievaar en dromedaris
Oek de Jong – Man zonder rijbewijs
Yves Petry – Overal zit mens
Peter Zantingh – Tussentijds
Peter Terrin – De gebeurtenis
De roman van Peter Zantingh staat centraal in het leesclubdossier van Boekenpost 183 (januari/februari 2023).
Anjet Daanje vertelde over haar door Emily Brontë geïnspireerde roman in Boek & Lezer van juli/augustus 2022. Dat is het gecombineerde zomernummer van Boekenpost en Boekblad.
Alles over de Libris Literatuur Prijs.
